Γιάννη Τούντα
Τα λάθη στον σχεδιασμό και στη λειτουργία του ΕΣΥ, αλλά και πιο πρόσφατα του ΕΟΠΥΥ, είχαν ως αποτέλεσμα η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ), αντί να αποτελεί τη ραχοκοκαλιά του συστήματος υγείας, να είναι ο αδύνατος κρίκος, ή μάλλον ο ανύπαρκτος κρίκος του συστήματος. Η ΠΦΥ ποτέ δεν μπόρεσε να οργανωθεί ως τέτοια στη χώρα μας παραμένοντας ως σήμερα πολυκερματισμένη πρωτοβάθμια περίθαλψη και όχι σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, σύστημα με υπηρεσίες πρόληψης, προαγωγής και αγωγής υγείας, οικογενειακής ιατρικής, νοσηλείας στο σπίτι, κ.α.
Ανταποκρινόμενες στην ανάγκη αυτή και οι τρεις προτάσεις που έχουν κατατεθεί για δημόσιο διάλογο, προκρίνουν τη διαμόρφωση ενός ενιαίου δημόσιου συστήματος ΠΦΥ με σύγχρονες προδιαγραφές. Διαφοροποιούνται όμως στο εάν η ενιαία ΠΦΥ θα ενταχθεί στο ΕΣΥ και πιο συγκεκριμένα στις Υγειονομικές Περιφέρειες (ΥΠΕ) ή εαν θα τεθεί υπο την εποπτεία του ΕΟΠΥΥ λειτουργώντας παράλληλα με ένα αμιγώς νοσοκομειακό ΕΣΥ.
Όμως, σε ένα δημόσιο σύστημα υγείας δεν μπορεί η εποπτεία των νοσοκομείων να υπάγεται σε μία αρχή (ΕΣΥ) και της ΠΦΥ σε άλλη (ΕΟΠΥΥ). Πολύ περισσότερο μάλιστα όταν έχει γίνει πλέον συνείδηση διεθνώς ότι τα νοσοκομεία δεν αποτελούν απομονωμένες υπηρεσίες, αλλά ότι πρέπει να εντάσσονται σε επιμέρους συστήματα μαζί με άλλα νοσοκομεία (οριζόντια διασύνδεση) και μαζί με άλλες πρωτοβάθμιες υπηρεσίες (κάθετη διασύνδεση), προκειμένου να είναι αποτελεσματικά και αποδοτικά.
Μόνο έτσι μπορεί να υπάρχει ενιαίος σχεδιασμός με βάση τις ανάγκες υγείας του πληθυσμού κάθε περιφέρειας, συμπληρωματικότητα και όχι αλληλοεπικάλυψη των υπηρεσιών, ορθολογική κατανομή του ανθρώπινου δυναμικού, οικονομίες κλίμακας, καθώς και αποτελεσματικός συντονισμός σε κρίσιμους τομείς, όπως εφημερίες, επείγοντα και διακομιδές, και κυρίως στη διαχείριση των χρονίων ασθενών που εισάγονται συχνά στο νοσοκομείο.
Σημαντικό είναι επίσης το γεγονός, ότι τα περιφερειακά συστήματα υγείας διαχειρίζονται ενιαία τον πληθυσμό ευθύνης τους, υπερβαίνοντας τα παραδοσιακά στεγανά μεταξύ νοσοκομειακής και πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Η υπέρβαση αυτή θεωρείται αναγκαία, όχι μόνο για την ηλεκτρονική διαχείριση του ιατρικού φακέλου, αλλά και γιατί πολλές από τις νοσοκομειακές υπηρεσίες μετατρέπονται όλο και περισσότερο σε εξωνοσοκομειακές (χειρουργεία και κλινικές ημέρας, νοσηλεία στο σπίτι, μονάδες διαχείρισης χρόνιων ασθενών, κέντρα αποκατάστασης, κ.ά.), καθιστώντας τα σύνορα μεταξύ νοσοκομειακής και εξωνοσοκομειακής περίθαλψης όλο και πιο δυσδιάκριτα.
Για όλους αυτούς τους λόγους, κρίνεται σκόπιμο ο ΕΟΠΥΥ να λειτουργήσει ως εθνικός ασφαλιστικός φορέας υγείας, αγοράζοντας για τους ασφαλισμένους, αλλά και για όσους έχουν απολέσει τα ασφαλιστικά τους δικαιώματα, τις αναγκαίες υπηρεσίες υγείας τόσο από τον δημόσιο όσο και τον ιδιωτικό τομέα με κριτήρια κόστους και ποιότητας. Στην αντίθετη περίπτωση, όπως συνέβαινε εξάλλου και με το ΙΚΑ, δεν θα υφίσταται κανένα ουσιαστικό κίνητρο για την αναβάθμιση της ποιότητας και της αποδοτικότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, τα έξοδα λειτουργίας των οποίων θα επιβαρύνουν τον ήδη ελλειμματικό προϋπολογισμό του ΕΟΠΥΥ. Τα ιατρικοασφαλιστικά συμπλέγματα τύπου HMO των ΗΠΑ, δεν αντιμετωπίζουν ανάλογα προβλήματα διότι ανταγωνίζονται μεταξύ τους, κάτι που δεν ισχύει στην περίπτωση του ΕΟΠΥΥ.
Η ολοκλήρωση όμως του ΕΣΥ και η μετατροπή του από μία σπάταλη δημόσια υπηρεσία σε έναν σύγχρονο δημόσιο οργανισμό, προϋποθέτει, εκτός της ΠΦΥ, και την ύπαρξη ενός κεντρικού οργάνου σχεδιασμού, συντονισμού, ελέγχου και αξιολόγησης, όπως συμβαίνει σε κάθε εθνικό σύστημα υγείας στην Ευρώπη, ώστε να πάψει το ΕΣΥ να διοικείται παλαιοκομματικά και αναποτελεσματικά από το γραφείο του εκάστοτε Υπουργού Υγείας.http://www.neahygeia.gr/page.asp?p=1499
Τα λάθη στον σχεδιασμό και στη λειτουργία του ΕΣΥ, αλλά και πιο πρόσφατα του ΕΟΠΥΥ, είχαν ως αποτέλεσμα η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ), αντί να αποτελεί τη ραχοκοκαλιά του συστήματος υγείας, να είναι ο αδύνατος κρίκος, ή μάλλον ο ανύπαρκτος κρίκος του συστήματος. Η ΠΦΥ ποτέ δεν μπόρεσε να οργανωθεί ως τέτοια στη χώρα μας παραμένοντας ως σήμερα πολυκερματισμένη πρωτοβάθμια περίθαλψη και όχι σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, σύστημα με υπηρεσίες πρόληψης, προαγωγής και αγωγής υγείας, οικογενειακής ιατρικής, νοσηλείας στο σπίτι, κ.α.
Σήμερα όμως, που η οικονομική κρίση διεθνώς και ιδιαίτερα στη χώρα μας θέτει ως προτεραιότητα τη μετατόπιση του βάρους της περίθαλψης από τα δαπανηρά νοσοκομεία στις πολύ πιο οικονομικές και προσιτές εξωνοσοκομειακές υπηρεσίες, η οργάνωση ενός συστήματος ΠΦΥ αποτελεί άμεση ανάγκη για την επιβίωση του δημοσίου συστήματος υγείας, σε αντίθεση με το παρελθόν, όπου άλλες πελατειακές και συντεχνιακές ανάγκες υπερτερούσαν.
Ανταποκρινόμενες στην ανάγκη αυτή και οι τρεις προτάσεις που έχουν κατατεθεί για δημόσιο διάλογο, προκρίνουν τη διαμόρφωση ενός ενιαίου δημόσιου συστήματος ΠΦΥ με σύγχρονες προδιαγραφές. Διαφοροποιούνται όμως στο εάν η ενιαία ΠΦΥ θα ενταχθεί στο ΕΣΥ και πιο συγκεκριμένα στις Υγειονομικές Περιφέρειες (ΥΠΕ) ή εαν θα τεθεί υπο την εποπτεία του ΕΟΠΥΥ λειτουργώντας παράλληλα με ένα αμιγώς νοσοκομειακό ΕΣΥ.
Όμως, σε ένα δημόσιο σύστημα υγείας δεν μπορεί η εποπτεία των νοσοκομείων να υπάγεται σε μία αρχή (ΕΣΥ) και της ΠΦΥ σε άλλη (ΕΟΠΥΥ). Πολύ περισσότερο μάλιστα όταν έχει γίνει πλέον συνείδηση διεθνώς ότι τα νοσοκομεία δεν αποτελούν απομονωμένες υπηρεσίες, αλλά ότι πρέπει να εντάσσονται σε επιμέρους συστήματα μαζί με άλλα νοσοκομεία (οριζόντια διασύνδεση) και μαζί με άλλες πρωτοβάθμιες υπηρεσίες (κάθετη διασύνδεση), προκειμένου να είναι αποτελεσματικά και αποδοτικά.
Μόνο έτσι μπορεί να υπάρχει ενιαίος σχεδιασμός με βάση τις ανάγκες υγείας του πληθυσμού κάθε περιφέρειας, συμπληρωματικότητα και όχι αλληλοεπικάλυψη των υπηρεσιών, ορθολογική κατανομή του ανθρώπινου δυναμικού, οικονομίες κλίμακας, καθώς και αποτελεσματικός συντονισμός σε κρίσιμους τομείς, όπως εφημερίες, επείγοντα και διακομιδές, και κυρίως στη διαχείριση των χρονίων ασθενών που εισάγονται συχνά στο νοσοκομείο.
Σημαντικό είναι επίσης το γεγονός, ότι τα περιφερειακά συστήματα υγείας διαχειρίζονται ενιαία τον πληθυσμό ευθύνης τους, υπερβαίνοντας τα παραδοσιακά στεγανά μεταξύ νοσοκομειακής και πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Η υπέρβαση αυτή θεωρείται αναγκαία, όχι μόνο για την ηλεκτρονική διαχείριση του ιατρικού φακέλου, αλλά και γιατί πολλές από τις νοσοκομειακές υπηρεσίες μετατρέπονται όλο και περισσότερο σε εξωνοσοκομειακές (χειρουργεία και κλινικές ημέρας, νοσηλεία στο σπίτι, μονάδες διαχείρισης χρόνιων ασθενών, κέντρα αποκατάστασης, κ.ά.), καθιστώντας τα σύνορα μεταξύ νοσοκομειακής και εξωνοσοκομειακής περίθαλψης όλο και πιο δυσδιάκριτα.
Για όλους αυτούς τους λόγους, κρίνεται σκόπιμο ο ΕΟΠΥΥ να λειτουργήσει ως εθνικός ασφαλιστικός φορέας υγείας, αγοράζοντας για τους ασφαλισμένους, αλλά και για όσους έχουν απολέσει τα ασφαλιστικά τους δικαιώματα, τις αναγκαίες υπηρεσίες υγείας τόσο από τον δημόσιο όσο και τον ιδιωτικό τομέα με κριτήρια κόστους και ποιότητας. Στην αντίθετη περίπτωση, όπως συνέβαινε εξάλλου και με το ΙΚΑ, δεν θα υφίσταται κανένα ουσιαστικό κίνητρο για την αναβάθμιση της ποιότητας και της αποδοτικότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, τα έξοδα λειτουργίας των οποίων θα επιβαρύνουν τον ήδη ελλειμματικό προϋπολογισμό του ΕΟΠΥΥ. Τα ιατρικοασφαλιστικά συμπλέγματα τύπου HMO των ΗΠΑ, δεν αντιμετωπίζουν ανάλογα προβλήματα διότι ανταγωνίζονται μεταξύ τους, κάτι που δεν ισχύει στην περίπτωση του ΕΟΠΥΥ.
Η ολοκλήρωση όμως του ΕΣΥ και η μετατροπή του από μία σπάταλη δημόσια υπηρεσία σε έναν σύγχρονο δημόσιο οργανισμό, προϋποθέτει, εκτός της ΠΦΥ, και την ύπαρξη ενός κεντρικού οργάνου σχεδιασμού, συντονισμού, ελέγχου και αξιολόγησης, όπως συμβαίνει σε κάθε εθνικό σύστημα υγείας στην Ευρώπη, ώστε να πάψει το ΕΣΥ να διοικείται παλαιοκομματικά και αναποτελεσματικά από το γραφείο του εκάστοτε Υπουργού Υγείας.http://www.neahygeia.gr/page.asp?p=1499
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου